ادویه هفت رنگ یا هفت قلم ترکیبی از هفت ادویه است که برای خوش طعم و عطر شدن غذا استفاده میشود. این ادویه ترکیبی در مناطق مختلف کشورمان با مواد اولیه متفاوتی ساخته و استفاده میشود. اصل این ادویه برای شهر مشهد است.
از روزگاران قدیم بسیاری از زوار حرم امام هشتم این ادویه را به عنوان سوغات مشهد به شهر خود برده و برای طعم و رنگ غذاهای مختلف استفاده میکردند. با این وجود هفت ادویه در غذاهای محلی شهرهای دیگر کشورمان مثل یزد، تبریز، مشهد و شیراز نیز استفاده میشود.
ترکیبات هفت ادویه چیست ؟
ترکیب اصلی هفت ادویه شامل فلفل سیاه، فلفل قرمز، زردچوبه، گلپر، زنجبیل، سماق و دارچین است. این ترکیب طعم دهنده بسیاری از غذاهای خوشمزه ایرانی است. غذاهایی مثل آبگوشت بدون این هفت ادویه لذت زیادی ندارند.
هر کدام از این ادویههای تشکیل دهنده دارای خواص و رنگ و بوی به خصوصی هستند. در ادامه برای آشنایی بیشتر به توضیح آنها میپردازیم.
گلپر
گیاه گلپر به دلیل داشتن آنتی اکسیدان برای درمان نفخ بسیار مناسب است. از آن معمولا در کناری غذاهای نفاخ مانند باقلا استفاده میشود. این گیاه دارای خاصیت چربی سوزی و لاغری است. برخی از خانمهایی که برای لاغری اقدام میکنند به مصرف این گیاه روی میآورند.
شاید جالب باشد که بدانید ترشی گلپر یکی از ترشیهای محبوب و خوشمزه است. از گلپر در ادویه هفت رنگ نیز استفاده شده و باعث بالا رفتن خواص این ادویه میشود.
دارچین
ادویه دارچین در اصل از چوب درختی تهیه میشود که در هند و اندونزی میروید. از دارچین هم به صورت پودری و هم به شکل چوب در موارد مختلف آشپزی استفاده میشود. از چوب دارچین برای طعمدار کردن چای، قهوه و شیر میتوان استفاده کرد، اما در ساختن هفت ادویه برای یکدستی و هماهنگ بودن، باید نسخه پودری آن را به کار برد.
از خواص این ادویه معروف میتوان به کنترل کلسترول، خواص آرام بخشی، کنترل قند خون، درمان اختلالات گوارشی، بهبود سوء هاضمه و اسهال اشاره کرد.
فلفل سیاه
پودر فلفل سیاه ادویهای تند و زننده است که برای خوش طعم کردن بسیاری از غذاهای ایرانی و فرنگی استفاده میشود. فلفل سیاه دارای گیاهی باریک و بالا رونده است که در رنگهای مختلف مثل قرمز، سبز و زرد وجود دارد که رایجترین رنگ آن سیاه است. این فلفل پس از برداشت ابتدا پخته و سپس خشک شده و به شکل ادویه به مصرف میرسد.
این ادویه با داشتن املاح و مواد معدنی بسیار برای بدن مفید بوده و دارای خواص زیادی است. آهن، منیزیم، ویتامین A و K از نمونه مواد مفید موجود در فلفل سیاه هستند. پیشگیری از ابتلا به سرطان، بهبود دستگاه گوارش، لاغری و مبارزه با عفونت مواردی هستند که باعث قرارگیری فلفل سیاه در دسته ادویهجات مفید میشوند.
فلفل قرمز
فلفل قرمز یا چیلی جزو آن دسته فلفلهای تند است که بسیاری از افراد نمیتوانند مقدار زیادی از آن را تحمل کنند. این ادویه همان میوه فلفل قرمز است که به شکل آسیاب شده در انواع غذاها استفاده میشود. از مهمترین خاصیت آن را میتوان ضد خونریزی بودن را نام برد.
زنجبیل
زنجبیل به طبع گرم و طعم تند و تیز آن معروف است. این ادویه محبوب در کنار بسیاری از غذاها و خوراکیهای با طبع سرد برای تعادل سازی سرو میشود. از خواص جانبی آن میتوان به برطرف کردن درد عضلات، تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود رشد مو، ضد شوره بودن و جلوگیری از آلزایمر اشاره کرد.
سماق
ایرانیان سماق را به کباب و کباب را به سماقش میشناسند. این ادویه خوش طعم در زبان اصیل پارسی در اصل سماک نام دارد. این ادویه در ابتدا به شکل دانههای قرمز رنگ است که آسیاب شده و سپس به شکل پودر در انواع غذاها استفاده میشوند.
از سماق علاوه بر درمان کبد چرب، کلسترول، چربی خون و لاغری برای تقویت پوست و مو کاربرد داشته و یکی از ادویههای محبوب ایرانیان است.
زردچوبه
زردچوبه از هزاران سال پیش به عنوان ادویه دارویی مورد استفاده قرار میگرفته است. در کتابهای طب سنتی و به ویژه کتابهای پزشکی مربوط به سالهای دور از این ادویه در تهیه انواع ضمادها و مرهمها به کار گرفته میشد.
زردچوبه در اصل از آسیاب کردن ریشههای این گیاه به دست آمده دارای مادهای به نام کورکومین است. کورکومین ماده بسیار مفیدی بوده و برای درمان و پیشگیری از بسیاری از بیماریها مفید است. زردچوبه میزان آنتی اکسیدان بدن را بالا برده و بدین ترتیب باعث جلوگیری از پیری زودرس میشود.
سایر ادویههای معروف به هفت ادویه
از ادویههای دیگری نیز به عنوان ادویه هفت رنگ یاد میشود. ادویه هفت رنگ اصفهان و ادویه هفت رنگ عربی از این موارد هستند.
ادویه هفت رنگ اصفهان شامل مواد اولیه متفاوتی نسبت به هفت ادویه مشهد هستند. مواد اولیهای چون زیره، میخک، دارچین، زردچوبه، فلفل سیاه، هل و گلبرگهای خشک شده گل محمدی در این ترکیب به کار رفتهاند.
ادویه هفت رنگ عربی نیز دارای مواد اولیه متفاوتی مثل دارچین، پودر فلفل دلمهای، پودر فلفل سیاه و سفید، دانه هل، گیشنیز، زیره و میخک است. شما با توجه به ذائقه خود و خانوادهتان میتوانید نوع هفت ادویه دلخواه خود را درست کرده و در غذاهای مختلف به کار برده و نوش جان کنید.