زیره در دو نوع با نامهای زیره سبز و زیره سیاه موجود است که خواص تقریبا مشابهی دارند اما تفاوتهایی نیز با هم دارند.
دانههای انواع زیره، دانههایی معطر هستند که استفادههای غذایی و دارویی دارند. انواع زیرهها به دلیل این که فیبر بالایی دارند، خاصیت ضد چاقی و لاغر کنندگی داشته و از این بابت مورد توجه بسیاری قرار گرفتهاند.
زیره به صورتهای مختلف دانه، پودر، عصاره،قرص،کپسول، دمنوش و عرق استفاده میشود که بهتر است در تهیه عرق و سایر فراوردههای آن به فروشگاههای معتبر مراجعه کنید.
تفاوتهای زیره سبز و زیره سیاه
جنس، گونه، ترکیبات و نوع اسانس زیره ی سبز با زیره ی سیاه کاملاً متفاوت بوده و اثرات دارویی آن ها نیز در بعضی موارد متفاوت است.
دانه زیره سبز از زیره سیاه حجیمتر بوده و نسبت به زیره سیاه عطر کمتری دارد ولی طعم زیره سبز نسبت به زیره سیاه تلختر است.
از دیگر تفاوتهای زیره سبز و سیاه، آن است که زیره سبز یک گیاه یک ساله است در حالی که زیره سیاه، گیاهی دو ساله می باشد
به دلیل این ترکیبات زیره سبز و زیره سیاه باهم فرق دارند، بوی هر یک از این دو نوع زیره نیز با یکدیگر متفاوت است.
خواص مشترک زیره سبز و زیره سیاه
با همه تفاوتهایی که برای این دو نوع از زیره ذکر میشود ولی بیشتر خواص غذایی و دارویی آنها زیره سبز و سیاه مشترک هستند که ما به طور خلاصه به بعضی از آنها اشاره میکنیم
زیره سبز و سیاه در درمان سوء هاضمه، کمک به هضم غذا، تقویت سیستم ایمنی بدن، افزایش سوخت و ساز بدن، درمان آسم و برونشیت، درمان دیابت و درمان بیخوابی مؤثر هستند.
همچنین در درمان خارش، جوش، بثورات پوستی، تنظیم فشار خون، درمان کم خونی و جلوگیری از سرطان نقش مفیدی ایفا میکنند.
هر دو نوع زره منبع خوبی از آهن، منگنز، منیزیم، کلسیم، مس، روی، پتاسیم و فسفرهستند و حاوی مقدار قابل توجهی از ویتامینهای A، C ،E، K و B6 میباشد..
زیره سبز
زیره سبز دارای رنگ سبز روشن است و از نظر ظاهری شبه انیسون و رازیانه است که آن را با نام کراویه نیز میشناسند.
این نوع از زیره که یکی از اجزای اصلی پودر کاری است؛ نسبت به نوع سیاه آندارای عطر و طعم تندتری میباشد.
زیره سیاه هم به صورت پرورشی و هم به صورت خودرو یافت میشود؛ البته در ایران بیشتر به صورت پرورشی کشت میشود.
خواص دارویی زیره سبز
در طب سنتی بر خواص دارویی زیره سبز بسیار تاکید شده و فواید بسیاری را برای آن عنوان کردهاند که به بعضی از آنها میپردازیم.
زیره سبز، تقویت کننده قوای جنسی، تقویت کننده معده، هضم کننده غذا، ضد نفخ، ضد درد، بی حس کننده، ضد باکتری، ضد صفراو دفع کننده سموم بدن میباشد
از دیگر خواص دارویی زیره سبز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
زیره سبز در التیام زخمها به کار رفته و ضدعفونی کننده، ضد احتقان، قابض، ادرار آور، ضد التهاب، ضد قرچ و شیر افزاست.
همچنین زیره سبز در درمان بیخوابی، درمان اختلالات تنفسی، حفظ سلامت پوست و مو و تقویت استخوانها به کار میرود.
موارد استفاده زیره سبز
زیره ی سبز دارای ارزش غذایی بسیار بالایی است که در تهیه غذاهای و مکزیکی کاربرد و جزء اصلی پودرهای کاری و چیلی است.
از زیره سبز به عنوان طعم دهنده در محصولات غذایی فراوانی استفاده میشود و در ضمن کاربردهای فراوانی در صنعت دارو دارد.
روغن این گیاه که از طریق تقطیر با بخار آب به دست میآید برای مزه دار کردن دسرها، نوشیدنی ها، و چاشنی ها به کار رفته و همچنین در معطر نمودن انواع عطریات، کرم ها و لوسیون ها کاربرد دارد.
زیره سیاه (زیره کوهی یا زیره کرمانی)
نوع سیاه زیره که رنگ تیرهای دارد و دارای طبع گرم و خشک است. به زیره سیاه، زیره کوهی، شاه زیره و زیره کرمانی نیز میگویند که بیشتر در مناطق کوهستانی استان کرمان و به صورت خودرو رشد میکند.
خواص دارویی زیره سیاه
بعضی از معروفترین خواص دارویی زیره سیاه که به زیره کرمانی شهرت دارد عباتند از:
- به خاطر داشتن مقدار قابل توجه آنتی اکسیدان، از سرطان جلوگیری میکند.
- وجود پتاسیم در ترکیبات زیره سیاه، سلامت قلب و عروق را افزایش میدهد.
- از ریزش مو جلوگیری میکند و در سلامت و تقویت مو نقش اساسی دارد.
- شیر مادر را افزایش میدهد و از مسمومیت و سوء هاضمه نوزاد جلوگیری میکند.
- کالریهای اضافی بدن را شکسته و باعث لاغری میشود.
- دمنوش زیره سیاه در تقویت سیستم ایمنی بدن مؤثر بوده، تب را پایین آورده و در درمان و جلوگیری از سرما خوردگی مفید است.
- از خواص دارویی زیره سیاه این است که به خاطر طبع گرم آن، سردی معده را از بین میبرد.
- دم کرده زیره سیاه بی اشتهایی را برطرف کرده و موجب تقویت دستگاه گوارش میشود.
- در کاهش دردهای دوران قاعدگی مفید است.
موارد استفاده زیره سیاه
دانه های زیره سیاه را بیشتر در تهیه غذا های آلمانی، نان تست فرانسوی، نان چاودار، کیک و کلوچه و سوسیس خانگی استفاده می کنند
همچنین دانههای زیره سیاه را روی سالاد و ماست میپاشند که این امر در کنترل چاقی و کاهش وزن نقش مؤثری دارد.
مکانهای کشت زیره سبز و زیره سیاه
زیره سیز و زیره سیاه به صورت خودرو در کشورهای ایران، هند، افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکیه، سوریه، مصر، مکزیک، کوبا و شیلی رشد میکنند.
گفته شده است که انواع زیره در زمانهای قدیم در فلسطین کشت میشده است.
در ایران، شهر کرمان به شهر زیره معروف است که بیشترین رشد زیره در کل کشور را به خود اختصاص داده است و مرغوبترین نوع زیره در شهرستان بافت استان کرمان به صورت خودرو به عمل میآید.
توصیههای طبی در مصرف زیره
- برای درمان سوزش سردل، بعد از غذا مقداری زیره مصرف کنید.
- مصرف روغن زیره برای درمان مشکلات لثه، دندان درد و رفع بوی بدن دهان توصیه میشود.
- جویدن زیره خام از سوء هاضمه جلوگیری میکند.
عوارض مصرف زیره
- مصرف زیره برای کودکان توصیه نمیشود.
- به دلیل طبع گرم زیره، مصرف زیادی زیره موجب کهیر میشود.
- زیادهروی در مصرف زیره در افراد لاغر موجب رنگ پریدگی و لاغری بیشتر میشود
- مصرف زیادی زیره موجب مشکلات گوارشی همچون یبوست و اسهال میشود.
- مصرف زیره سبز در کسانی که مشکلات دیابتی دارند باید با اطلاع و تجویز پزشک صورت بگیرد.
همچنین در چاشلند با خواص ادویه های دیگر نیز آشنا شوید